- Όποιος, για να εξυπηρετήσει την ακολασία άλλων, προάγει ή εξωθεί στην πορνεία ανήλικο ή υποθάλπει ή εξαναγκάζει ή διευκολύνει ή συμμετέχει στην πορνεία ανηλίκων, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή.
- Με κάθειρξη και χρηματική ποινή τιμωρείται ο υπαίτιος αν το έγκλημα τελέστηκε: α) εναντίον προσώπου νεότερου των δεκαπέντε ετών, β) με απατηλά μέσα, γ) από τον ανιόντα συγγενή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας ή από θετό γονέα, σύζυγο, επίτροπο ή από άλλον στον οποίο έχουν εμπιστευθεί τον ανήλικο για ανατροφή, διδασκαλία επίβλεψη ή φύλαξη, έστω και προσωρινή, δ) από υπάλληλο ο οποίος κατά την άσκηση της υπηρεσίας του ή επωφελούμενος από την ιδιότητά του αυτή διαπράττει ή συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην πράξη, ε) με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, στ) με προσφορά ή υπόσχεση πληρωμής χρημάτων ή οποιουδήποτε άλλου ανταλλάγματος.
Στο παρόν άρθρο του νέου ΠΚ τυποποιείται το έγκλημα της μαστροπείας, αναλλοίωτο, όπως στο προηγούμενο προϊσχύσαν άρθρο του ΠΚ, ενώ απαλείφεται η παρ. 3, που αναφερόταν στην «προστασία» ενηλίκων γυναικών, οι οποίες προάγονται στην πορνεία. Ωστόσο το έννομο αγαθό το οποίο προστατεύεται με τη διάταξη αυτή αμφισβητείται σοβαρά στο χώρο της θεωρίας. Αν η γυναίκα εξαναγκάζεται παρά τη θέλησή της να εκπορνευτεί, η πράξη αυτή, ακόμη κι όταν δεν έχει την ένταση του εγκλήματος του βιασμού ή κάποιου άλλου εγκλήματος κατά της σεξουαλικής ελευθερίας, μπορεί πάντα να αντιμετωπιστεί ως μία μορφή παράνομης βίας. Δεν φαίνεται, λοιπόν, να υπάρχει κάποιο αυτοτελές αγαθό, που θα άξιζε να προστατεύεται κατά την τυποποίηση του εγκλήματος της μαστροπείας. Αν άλλωστε υπήρχε κάποιο πραγματικό έννομο αγαθό, θα ήταν αναγκαία σε κάθε περίπτωση η επέκταση του αξιόποινου και στα δύο φύλα και όχι μόνο στις γυναίκες (βλ. αιτιολογική έκθεση παρόντος νέου ΠΚ).
Με τα δεδομένα αυτά, το έγκλημα της μαστροπείας περιορίστηκε σε πράξεις που στρέφονται κατά των ανηλίκων. Ωστόσο οι πράξεις που μπορεί να στοιχειοθετούν το έγκλημα της μαστροπείας είναι σε σημαντικό βαθμό διαφορετικές από εκείνες που συναντώνται στο προϊσχύσαν άρθρο 349 ΠΚ, προκειμένου να συμπεριληφθούν εδώ και πράξεις οι οποίες εμπεριέχουν ουσιαστικό άδικο προσβολής της ανηλικότητας και προβλέπονται ως αξιόποινες και στην Πρόταση Οδηγίας του Ευρ. Κοινοβουλίου που αναφέρθηκε πιο πάνω. Πιο συγκεκριμένα, μαστροπεία τελεί αρχικά, όπως και σήμερα, όποιος προάγει ή εξωθεί στην πορνεία ανήλικο ή υποθάλπει ή εξαναγκάζει ή διευκολύνει ή μετέχει στην πορνεία ανηλίκων. Αυξημένες ποινές απειλούνται επίσης όταν το έγκλημα εναντίον προσώπου νεότερου των δεκαπέντε ετών, με τη χρήση απατηλών μέσων, από τον ανιόντα συγγενή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας ή από θετό γονέα, σύζυγο, επίτροπο ή από άλλον στον οποίο έχουν εμπιστευθεί τον ανήλικο για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη ή φύλαξη, έστω και προσωρινή ή από υπάλληλο, ο οποίος είτε κατά την άσκηση της υπηρεσίας του, είτε επωφελούμενος από αυτήν διαπράττει ή συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην πράξη ή με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας ή με προσφορά ή υπόσχεση πληρωμής χρημάτων ή οποιουδήποτε άλλου ανταλλάγματος.
Το παρόν έγκλημα της μαστροπείας, τιμωρούμενο με ποινές καθείρξεως, εμφανίζεται στην παρ. 1, στη βασική του μορφή προστασίας των ανηλίκων από ακολασία και πορνεία, στην παρ. 2 εισάγονται επιβαρυντικές περιστάσεις.
Η αναφερόμενη διάταξη του άρθρ. 349 παρ. 2 εδ. δ’ του ΠΚ δεν έχει θιγεί με το 2 άρθρ. 7 του Ν. 3064/2002 και απλώς προστέθηκε εδ. δ’, που προβλέπει την τέλεση της πράξης από υπάλληλο, ως επιβαρυντική περίσταση.
Παρ. 1. Προαγωγή στην πορνεία ή εξώθηση στην πορνεία ανηλίκου ή υπόθαλψη ή διευκόλυνση της πορνείας μόνον ανηλίκων: Προαγωγή στην πορνεία νοείται η καθοιονδήποτε τρόπο (με παροτρύνσεις, πιέσεις, συστάσεις, φορτικότητα κ.λπ.) και με οποιαδήποτε μέσα (με παροχή καταλύματος, ανεύρεση ερωτικών συντρόφων, άσκηση ψυχολογικής βίας κ.λπ.), παρακίνηση της ανήλικης γυναίκας, που δεν είναι ακόμη πόρνη, να τραπεί στην πορνεία, ήτοι να παρέχει κατά συνήθεια σαρκικές ηδονές (συνουσία ή ασελγείς πράξεις) σε αόριστο αριθμό ατόμων αντί χρημάτων ή άλλης αμοιβής ή και η ενίσχυση της τυχόν ειλημμένης και μη πραγματοποιηθείσας ακόμα απόφασης αυτής να πράξει τούτο.
Εξώθηση σε πορνεία είναι η μέσω έντονης ψυχολογικής επίδρασης, που μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους (παρότρυνση με λόγια, με επίδειξη ασέμνων φωτογραφιών και βίντεο, φορτική πίεση, πλύση εγκεφάλου, παροχή δώρων ή αμοιβής, εκμετάλλευση οικονομικής δυσχέρειας, ροπής σε όργια), πρόκληση της ροπής του θύματος να διαθέτει το σώμα του κατά τον ως παραπάνω τρόπο.
Υπόθαλψη ή διευκόλυνση της πορνείας έχουμε όταν δημιουργούνται με πράξεις ή παραλείψεις, οι κατάλληλες συνθήκες για τη συνέχιση της παραπάνω κατάστασης και επίδοσης της πορνείας. Η διευκόλυνση μπορεί να γίνει με παροχή μέσων, δώρων, τηλεφώνου, με παραχώρηση χώρου, τόπου συνάντησης.
Εξυπηρέτηση της ακολασίας άλλων. Η ανωτέρω μαστροπεία πρέπει να γίνεται με σκοπό την ακολασία άλλων, όχι επομένως ακολασία του ίδιου, διότι τότε έχουμε εφαρμογή του άρθρου 339 ΠΚ. Ακολασία είναι η ενέργεια ασελγών πράξεων. Δεν είναι ανάγκη να γίνεται η εξυπηρέτηση αυτή του δράστη από κερδοσκοπία ή με χρήση απατηλών μέσων, διότι τότε έχουμε εφαρμογή της παρ. 2 μπορεί δε να αφορά και ένα μόνον ανήλικο.
Ενεργητικό υποκείμενο, δράστης, μπορεί να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα· παθητικό υποκείμενο μπορεί να είναι μόνον ανήλικος, άνδρας ή γυναίκα, του νόμου μη διακρίνοντος, ηλικίας μέχρι 18 ετών. Αν το ανήλικο είναι νεότερο των δεκαπέντε ετών, έχει εφαρμογή η παρ. 2 περ. α’, που τιμωρείται με κάθειρξη.
Δόλος απαιτείται, αρκεί και ενδεχόμενος. Ο δόλος συνίσταται στη γνώση του 8 δράστη ότι το προς εκπόρνευση πρόσωπο είναι ανήλικο και στη θέληση εξυπηρέτησης της ακολασίας άλλου.
Παρ. 2. (Επιβαρυντικές περιστάσεις): Η στην παρ. 1 μαστροπεία ανηλίκων τιμωρείται αυστηρότερα, αν τελεστήκε: α) εναντίον προσώπου νεότερου των δεκαπέντε ετών, β) με απατηλά μέσα, ν) από τον ανιόντα συγγενή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας ή από θετό γονέα, σύζυγο, επίτροπο ή από άλλον στον οποίο έχουν εμπιστευθεί τον ανήλικο για ανατροφή, διδασκαλία, επίβλεψη ή φύλαξη, έστω και προσωρινή, δ) από υπάλληλο ο οποίος κατά την άσκηση της υπηρεσίας του ή επωφελούμενος από την ιδιότητά του αυτή διαπράττει ή συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην πράξη, ε) με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, στ) με προσφορά ή υπόσχεση πληρωμής χρημάτων ή οποίου δήποτε άλλου ανταλλάγματος.
Η παρ. 3 του προϊσχύσαντος άρθρου 349 του ΠΚ που τιμωρείτο όποιος κατ’ επάγγελμα ή από κερδοσκοπία προήγαγε στην πορνεία γυναίκες, απαλείφθηκε στο νέο άρθρο 349.
Δράστης μπορεί να είναι είτε άνδρας είτε γυναίκα, θύμα όμως άνδρας ή γυναίκα, και δη ανήλικη, ηλικίας μέχρι 18 ετών.
Πορνεία είναι η παράδοση του ιδίου σώματος σε περισσότερα πρόσωπα άνευ εκλογής, για σαρκική επαφή, έναντι χρηματικής ή άλλης υλικής αμοιβής.
Πόρνη είναι η γυναίκα που παρέχει κατ’ επάγγελμα σαρκικές ηδονές, συνουσία ή ασελγείς πράξεις σε αόριστο αριθμό προσώπων, έναντι χρημάτων ή άλλης αμοιβής.
Δεν απαιτείται η απόδειξη και αναφορά στην καταδικαστική απόφαση του συγκεκριμένου προσώπου, στο οποίο παρέχεται έναντι αμοιβής η σαρκική ηδονή.
Δόλος: Υποκειμενικά απαιτείται δόλος, ο οποίος συνίσταται στη γνώση και στη θέληση των στοιχείων της πράξης· αρκεί δε και ο ενδεχόμενος δόλος.
Κρίσιμη χρονική στιγμή για να κριθεί η συμπλήρωση ή μη των 18 ετών και η εντεύθεν στοιχειοθέτηοη της μαστροπείας ανηλίκου, είναι αυτή κατά την οποία το θύμα ξεκινά να εκπορνεύεται και όχι το προηγηθέν διάστημα, κατά το οποίο λαμβάνουν χώρα οι ενέργειες του δράστη που οδηγούν την ανήλικη σε εκπόρνευση.
Τετελεσμένο είναι το έγκλημα της μαστροπείας όταν πραγματικά η ποθούσα, ανήλικη ή ανήλικος, εξωθηθεί, ασκήσει την πορνεία, χωρίς να είναι ανάγκη να αποδειχθεί ακολασία με συγκεκριμένο πρόσωπο. Είναι νοητή και απόπειρα μαστροπείας.
Μεταβολή κατηγορίας: Είναι επιτρεπτή η μεταβολή κατηγορίας από μαστροπεία σε διευκόλυνση προσβολών της ανηλικότητας. Επιτρεπτή είναι και η εναλλαγή του τρόπου τέλεσης στο κατηγορητήριο.
Συρροή: Η μαστροπεία είναι έγκλημα υπαλλακτικώς μικτό και περισσότεροι τρόποι τέλεσής του συνιστούν ένα έγκλημα, στην παρουσιαζόμενη βαρύτερη μορφή του, και επισύρουν μία ποινή.
Επί μαστροπείας ανηλίκου, η πράξη της παρ. 1 είναι επικουρική και υποχωρεί έναντι της βαρύτερης της παρ. 2. Αν υπάρχουν πράξεις μαστροπείας στρεφόμενες κατά περισσοτέρων διαφορετικών προσώπων, συντρέχει συρροή ισάριθμων μαστροπειών και όχι μία κατ’ εξακολούθηση. Η μαστροπεία συρρέει αληθινά με αρπαγή ανηλίκου, με απαγωγή, με βιασμό και με τα εγκλήματα των άρθρων 337, 338, 339, 342, 343, 345, 348, 348Β, 348Γ του ΠΚ.
Κατά το άρθρο 11 παρ. 6 του Ν. 3064/2002 προβλέπεται η διοικητική αφαίρεση της άδειας λειτουργίας του καταστήματος ή της επιχείρησης όπου τελεστήκε το αδίκημα, οριστικά ή προσωρινά 1-3 έτη, από την Περιφέρεια, σε περίπτωση αμετάκλητης καταδίκης για κάποια από τις παραβάσεις των άρθρων 348Α, 349, 351 ΠΚ. Τα άρθρα 12 και 13 του Ν. 3064/2002 ρυθμίζουν αρωγή θυμάτων των εγκλημάτων των άρθρων 323, 323Α, 349, 351 και 351Α ΠΚ. Κατά το άρθρο 350Α ΠΚ, προβλέπεται εφαρμογή ευνοϊκών μέτρων αποχής από την ποινική δίωξη για παραβάσεις του Ν. περί αλλοδαπών και περί εκδιδομένων με αμοιβή προσώπων, για τα θύματα που προβαίνουν σε καταγγελία του παρόντος εγκλήματος.
Κ. Φράγκος, Online κατ’ άρθρο ερμηνεία Ποινικού Κώδικα / Άρθρο 349. Μαστροπεία.